WAAROM IS ADEMBESCHERMING VAN LEVENSBELANG?
Goede adembescherming is niet alleen relevant als je met ‘gevaarlijke’ stoffen werkt. Van bakkers tot bouwvakkers en van lasser tot technicus, in enorm veel beroepen kun je worden blootgesteld aan dampen, (fijn)stof, gas, nevel, rook etc. De meeste meldingen van long- en luchtwegaandoeningen worden gedaan door mensen werkzaam in de industrie (de grootste groep) bouwnijverheid en gezondheidszorg/maatschappelijke dienstverlening.
Veel van deze aandoeningen zijn niet te genezen. Preventie en beheersmaatregelen zijn daarom van levensbelang! Allereerst:
1. Inventariseer gevaren en risico’s
Aan welke gevaarlijke stoffen, gassen en/of dampen worden je medewerkers blootgesteld? Hoeveel medewerkers lopen gevaar?
2. Beoordeel gevaren en risico’s
Beoordeel de geïnventariseerde gevaren en risico’s, wat zijn eventuele gevolgen? Stel prioriteiten in het voorkomen van elk risico.
3. Selecteer de juiste middelen
Je weet tegen welke gevaren en risico’s je je mensen moet beschermen. Op basis daarvan kun je de juiste adembescherming kiezen.
Soorten adembescherming
In de basis zijn er twee opties om je longen te beschermen: afhankelijke adembescherming en onafhankelijke adembescherming.
Afhankelijke adembescherming
Filtert de verontreinigingen uit de lucht. Deze vorm noemen we afhankelijk omdat de gebruiker afhankelijk is van de omgevingslucht voor de lucht die hij of zij inademt.
Onderhoudsvrije stofmaskers
Deze wegwerpmaskers bedekken mond, neus en kin. De maskers beschermen alleen tegen stofdeeltjes en moeten na ieder gebruik weggegooid en vervangen worden. Er bestaan stofmaskers in drie klassen: FFP1 (lichte bescherming), FFP2 (optimale bescherming) en FFP3 (maximale bescherming).
Onderhoudsvrije halfgelaatsmaskers
Deze maskers bedekken mond, neus en kin en beschermen tegen stofdeeltjes, gassen én dampen. De maskers hebben filters die niet vervangen kunnen worden en zijn daarom te gebruiken tot ze beschadigd zijn, tot de gasfilters verzadigd raken of tot de stoffilters verstopt raken.
Niet-onderhoudsvrije halfgelaatsmaskers
Deze maskers bedekken mond, neus en kin. De maskers zijn uitgevoerd met twee filters en hebben een lagere ademhalingsweerstand. Filters kunnen worden gekozen op basis van de werkzaamheden. Daarmee zijn ze ook vervangbaar als ze verzadigd zijn.
Volgelaatsmaskers
Deze maskers bedekken het hele gezicht en beschermen ook de ogen. Volgelaatsmaskers zijn verkrijgbaar in drie klassen: klasse 1 (voor licht werk en spuitwerkzaamheden), klasse 2 (voor algemeen of industrieel gebruik) en klasse 3 (voor zware omstandigheden, bijvoorbeeld bij de brandweer).
De keuze van masker is afhankelijk van het gewenste beschermingsniveau, maar ook van persoonlijke voorkeur. Qua filters is er de keuze tussen filters die stof tegenhouden, filters die gas en damp absorberen en filters die beide doen (combinatiefilters). Per type luchtverontreiniging – van asbest tot zwavelzuur, van koolmonoxide tot pesticides – is er een specifieke filteraanbeveling.
Onafhankelijke adembescherming
Onafhankelijke adembescherming filtert geen verontreiniging uit de lucht maar voert schone lucht aan. Het is daarmee mogelijk om veilig te ademen in een onveilige omgeving. Omdat deze vorm van bescherming niet afhankelijk is van filters en de verontreinigde omgevingslucht, kan een hogere beschermingsfactor gehaald worden.
Het is wettelijk bepaald in welke situaties je verplicht bent deze vorm van adembescherming te gebruiken.
Ook van onafhankelijke adembescherming zijn meerdere soorten verkrijgbaar
Kringloopademtoestel
Een vluchtmasker waarmee je kunt ontsnappen uit een noodsituatie. Het is niet toegestaan om dit toestel te gebruiken in dagelijkse situatie of als je iemand moet redden.
Ademluchttoestel
Een masker gekoppeld aan zuurstofcilinders. Een van de veiligste vormen van adembescherming omdat je bewegingsvrijheid hebt. Omdat de flessen leeg raken, moet de drager zich wel aan een tijdslimiet houden.
Ademluchtleidingsnet
Een masker gekoppeld aan slangen die in verbinding staan met zuurstoftoevoer vanuit een leidingnet, bufferstation of life support unit. Door de slangen heb je beperkte bewegingsvrijheid maar er is geen sprake van een tijdslimiet.
Grenswaarden adembescherming
Om te bepalen welke soort adembescherming nodig is, moet je de schadelijkheid van de stof kennen én weten hoeveel hiervan vrijkomt. Een maat voor schadelijkheid is de grenswaarde: ‘de maximaal aanvaarde concentratie van een stof in de lucht op de werkplek’. Een aantal grenswaarden is door de overheid vastgesteld. Dit zijn publieke, wettelijke grenswaarden. Als je onder deze grenswaarden blijft, is adembescherming niet verplicht, tenzij anders wordt voorgeschreven. Een PBM-specialist kan helpen met het berekenen van de grenswaarden voor jouw situatie.
